یادداشت | فیلترینگ در مهد آزادی بیان

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، فضای مجازی پدیده ای است که در مواجهه آن باید هوشمندی و هوشیاری به خرج داد. این هوشمندی نه فقط مختص کشور ما بلکه تمامی ملت هایی است که می خواهند بر اساس فرهنگ خود زندگی کرده و پیشرفت کنند.

سرعت و پیشرفت این فضا، آنقدر سریع است که با گذشت یک دهه تغییر و تحولاتی بس عجیب در دنیای امروزی به وجود آورده و این خرده فرهنگ، اثراتی بعضا خطرناک روی فرهنگ ملل گوناگون گذاشته است.

پارادایم اینترنتی

تفکر اینترنت از سرزمینی است که پارادایم خاص خود را داشته و سبک زندگی اش بر این پارادایم یا پارادایم ها استوار گشته است. اینترنت زاده یک فکر نظامی است و به همین اساس مانند یک سرباز نظامی زاده شد و امروزه به درجه ژنرالی رسیده است!

بستر اینترنت در گذشته صرفا یک مکان برای انتقال اطلاعات بود؛‌ اما امروزه یک دستگاه تولید فرهنگ است، البته این فرهنگ، نه مانند فرهنگ اصیل و تمدنی ملل مختلف بلکه تجمیع خرده فرهنگ هایی است که به بشر امروزه تحمیل شده و بشر این عصر هم چاره ای جز انتخاب این گزینه ندارد!

ملل مختلف با این پدیده مقابله های متفاوتی داشته اند. برخی آن را رد کردند، برخی آن را با روی باز پذیرفتند و برخی برای خوبی هایش را گرفته و بدی هایش را پالایش کردند.

هولیانگ ونگ، نمونه اینترنت ملی

رهبران چین با برپایی «دیوار آتش بزرگ» یا همان دیوار مجازی چین، اینترنت را از نو به شکل کاملاً چینی به نام «هولیان ونگ» اختراع کردند و به تبع آن شبکه‌های اجتماعی را هم به طور کامل به خدمت خود درآوردند. نصب نرم‌افزار جاسوسی دولتی چین روی سیستم‌های مخابراتی موجب شده هرگونه حرکت مشکوکی در فضای مجازی و سیستم مخابراتی پیگیری شود.

اژدهای زرد به لطف پیشرفت نجومی فناوری هایش، با بومی سازی تقریبا کامل شبکه مجازی در داخل جامعه یک میلیارد و چهارصد میلیون نفری چین عملا در جنگ اطلاعاتی با آمریکا و دیگر رقبایش پیروز شد.

این کشور، ما به‌ازای چینیِ همه جذابیت های اینترنتی را برای کاربران داخلی فراهم آورده و هیچ کم و کاستی برای آن ها نگذاشته، تا جایی که بزرگ ترین جامعه مجازی جهان با 140 میلیون کاربر دائم را از آن خود کرده است.

کشورهای دیگری که مایل به ورود اینترنت آمریکایی به کشورهایشان نشدند زیاد است. جالب این جاست که این کشورها، جزء ملت هایی هستند که با آمریکا رابطه نسبتا خوبی دارند! استرالیا، فرانسه، عربستان، ایتالیا، بریتانیا، اردن و آلمان از این دست کشورها هستند. این کشورها با اعمال دیواره های آتشین برای عدم ورود فرهنگ بیگانه آمریکایی تدابیر شدیدی را بر روی فضای مجازی خود اعمال کردند.

فیلترینگ در مهد آزادی بیان!

جالب تر از این خود آمریکاست! حتی باراک اوباما که با شعارهای آزادی خواهانه و گرایش نولیبرالی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شده بود و شعارهایی همچون «اینترنت باز» و «حق استفاده از اینترنت معادل حقوق بشر» سر می داد، در نهایت قانون کنترل اینترنت را امضا کرد. او با ورود به کاخ سفید نه تنها تغییری در سیاست نقض حریم خصوصی افراد به ویژه در زمینه اینترنت ایجاد نکرد، بلکه در سال 2015 همان قانون «میهن پرستی» را با افزودن موارد شنود و جاسوسی از ارتباطات سایبری و مکالمات تلفنی شهروندان آمریکایی به مدت 5 سال دیگر تمدید کرد.

 قانون توقف سرقت آنلاین «سوپا» و قانون حفاظت از دارایی معنوی «پیپا» به دولت آمریکا قدرت خواهندداد به صورت بالقوه میلیون ها تارنما را تعطیل کند.

همه اینها تنها گوشه ای از تکاپوی جهان برای مقابله با پدیده ای است که حتی دسته اش را هم بریده است! امروزه فضای سایبر دیگر یک ابزار فرستندگی و گیرندگی نیست بلکه، اسب تروایی است که با سرعتی بالا در حال ورود به فرهنگ ملت های مختلفی است که هزاران سال برای ایجاد تمدنشان وقت گذاشته اند.

فضای مجازی در ایران یکی از مهمترین دغدغه ها در مسائل فرهنگی است چون این پدیده صرفا یک تکنولوژی نیست و با خود، سوء فرهنگ هایی را وارد می سازد که حتی کسانی که با مسائل فرهنگی انسی ندارند نیز از تاختن بی حد و حصر فضای مجازی شکایت دارند.

کشور ایران، یکی از کشورهایی است که تمدن آن به هزاران سال پیش برمی گردد. فرهنگ و تمدن ایران یکی از معدود تمدن های مطرح جهانی است که امروزه مورد هجمه های فراوانی واقع شده است. اسلام نیز با ورودش به ایران این تمدن را پررنگ تر و عمیق تر نمود.

به طوری که امروزه تمدن ایران اسلامی و تفکر آن، بسیار برای تفکر مدرنیسم و پست مدرنیسم گران آمده و سعی در سرشاخ شدن با آن دارد. یکی از ابزارهای نفوذ به این تمدن اصیل، فضای مجازی است. برای مقابله با آن راه های فراوانی وجود دارد.

اگر بخواهیم به نُسَخ ملل دیگر نگاه کنیم طبیعتا در برخی موارد کم و کاستی هایی وجود دارد و چه بسا خرده فرهنگ هایی دیگر، تمدنمان را تهدید کند؛ اما اگر با پارادایم اصیل ایران اسلامی در رسانه به این ابزار نگاه کنیم، می بایست از این حالت خارج نشویم و آن اینکه در مقابل این پدیده منفعل نبوده و برای آن هم کار کنیم و هم ابتکار به خرج دهیم.

کار و ابتکار، دو راهکار زمین مانده

بدترین کار در مقابل این پدیده، انفعال است. بایستی ورودی های خوب آن را گرفته و استفاده کنیم و برای بدی هایش ذیل و ضمیمه ای را در نظر گرفته و آن را به جامعه و بلکه به دنیا ارائه دهیم.

متاسفانه روند مواجهه با این پدیده در ایران بسیار کند و بعضی مواقع متوقف شده است. رهبرمعظم انقلاب اسلامی به عنوان راهبر نظام اسلامی، راهبردهایی را پیرامون این پدیده بیان کرده اند. این نوشتار در صدد رصد و تحلیل فرمایشات ایشان پیرامون فضای مجازی در سال 1397 می باشد.

از ابتدای سال جاری تاکنون رهبرمعظم انقلاب اسلامی 12 بار در سخنرانی هایشان درباره فضای مجازی و آسیب ها و روش مقابله با آن مطالبی را بیان کردند. ایشان در جمع دانشجویان در ماه مبارک رمضان درباره موانع پیشرفت سخنرانی کردند. در این باره گفتند: یکی از موانع پیشرفت، سرگرمی به چیزهای خراب‌کننده و ویران‌کننده و گمراه‌کننده است؛ مثل اختلافات سرِ چیزهای بیخودی. اختلافات کوچک و بهانه‌های کوچک، گاهی مایه‌ی اختلافات بزرگ میشود؛ مثل حواشی‌ای که وجود دارد. سال گذشته به نظر من در همین جلسه بود یا یک جلسه‌ای شبیه این در ماه رمضان بود که به یک حاشیه‌ای اشاره کردم که مال آن‌وقت بود. حاشیه‌ای که امروز به نظر من بیشتر از متن، ماها را به خودش سرگرم کرده، همین مسئله‌ی فضای مجازی و فلان شبکه‌ی پیام‌رسان و از این [قبیل] چیزها است؛ اینها «حاشیه‌ای» است. خب یک کاری باید انجام بگیرد، یک کاری هم دارد انجام میگیرد؛ این پرداختن افراطی و زیاده به آن، همان حواشی است؛ غافل شدن از کار اصلی است. بنابراین اینها موانع درونی است.

گفتنی است بخش دوم این یادداشت، در سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا منتشر خواهد شد./829/ی702/س

محمدمهدی مرادی